Plastik w łańcuchu pokarmowym – kto tak naprawdę go zjada

W 2025 roku mikroplastik stał się nie tylko tematem naukowych debat, ale także codziennością, której nie da się zignorować. Cząsteczki plastiku o wielkości poniżej 5 mm są obecne wszędzie – w wodzie, powietrzu, glebie, a przede wszystkim w żywności. Choć nie jesteśmy w stanie ich zobaczyć gołym okiem, ich obecność w naszym organizmie jest faktem. Co więcej, nie chodzi tu o sporadyczne przypadki – mikroplastik jest obecny w diecie każdego z nas, niezależnie od stylu życia czy miejsca zamieszkania.

Skąd bierze się mikroplastik w jedzeniu – źródła zanieczyszczenia

Główne źródła mikroplastiku w żywności to:

• Środowisko naturalne – cząsteczki plastiku unoszą się w powietrzu, opadają na rośliny, gleby i wodę, skąd trafiają do łańcucha pokarmowego.
• Opakowania żywności – plastikowe folie, butelki czy kapsle mogą uwalniać mikrocząsteczki plastiku do produktów spożywczych, zwłaszcza podczas przechowywania czy obróbki termicznej.
• Przemiany plastiku w środowisku – większe elementy plastiku, pod wpływem promieniowania UV i mechanicznych uszkodzeń, rozpadają się na mniejsze cząsteczki, które trafiają do wód gruntowych i powierzchniowych.

Produkty spożywcze zawierające mikroplastik – co jemy codziennie

Badania wykazały obecność mikroplastiku w wielu produktach spożywczych, w tym:

• Woda butelkowana – przeciętny litr wody może zawierać nawet 240 tysięcy mikrocząsteczek plastiku. To wynik nie tylko zanieczyszczenia środowiska, ale także materiałów używanych do produkcji butelek i kapsli.
• Ryż – badania przeprowadzone przez naukowców z Australii wykazały, że 100-gramowa porcja niegotowanego ryżu zawierała od trzech do czterech miligramów mikroplastiku. W przypadku ryżu instant ta ilość była jeszcze wyższa.
• Sól – sól morska, szczególnie ta pozyskiwana w sposób tradycyjny, może zawierać mikroplastik, który dostaje się do niej z wód oceanicznych.
• Piwo – badania wskazują na obecność mikroplastiku w piwie, zwłaszcza tym przechowywanym w plastikowych butelkach czy puszkach.
• Owoce morza – skorupiaki i ryby mogą akumulować mikroplastik, który trafia do ich organizmów z zanieczyszczonego środowiska wodnego.

Wpływ mikroplastiku na zdrowie – co mówią badania

Obecność mikroplastiku w organizmach ludzi budzi poważne obawy zdrowotne. Choć nie wszystkie skutki są jeszcze w pełni poznane, badania wskazują na potencjalne zagrożenia, takie jak:

• Problemy z układem rozrodczym – badania przeprowadzone przez włoskich naukowców wykazały obecność mikroplastiku w płynie jajnikowym u kobiet. U 14 z 18 badanych kobiet stwierdzono obecność tych cząsteczek, co może sugerować ich wpływ na płodność.
• Choroby nowotworowe – raport opublikowany w czasopiśmie "Lancet" wskazuje, że zanieczyszczenie plastikiem stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, w tym ryzyko rozwoju nowotworów.
• Problemy z układem pokarmowym – mikroplastik może wpływać na funkcjonowanie jelit, powodując stany zapalne czy zaburzenia mikroflory jelitowej.
• Problemy neurologiczne – niektóre badania sugerują, że mikroplastik może wpływać na układ nerwowy, prowadząc do zaburzeń poznawczych czy neurozachorzeń.

Jak uniknąć spożywania mikroplastiku – praktyczne wskazówki

Choć całkowite wyeliminowanie mikroplastiku z diety jest trudne, istnieją kroki, które możemy podjąć, aby zminimalizować jego spożycie:

• Wybieraj wodę w szklanych butelkach – unikasz tym samym mikroplastiku uwalnianego z plastikowych opakowań.
• Ogranicz spożycie żywności w opakowaniach plastikowych – szczególnie dotyczy to produktów przechowywanych w jednorazowych opakowaniach.
• Oczyszczaj owoce i warzywa – dokładne mycie może pomóc usunąć cząsteczki plastiku z powierzchni produktów.
• Unikaj podgrzewania żywności w plastikowych pojemnikach – wysokie temperatury mogą powodować uwalnianie mikroplastiku do jedzenia.
• Wybieraj produkty spożywcze w opakowaniach papierowych lub szklanych – zmniejszasz tym samym ryzyko kontaktu z plastikiem.

Mikroplastik to problem, który nas dotyczy

Obecność mikroplastiku w żywności to problem, który dotyczy każdego z nas. Choć nie jesteśmy w stanie całkowicie go wyeliminować, możemy podjąć działania mające na celu zminimalizowanie jego spożycia. Wybierając odpowiednie produkty, dbając o sposób ich przechowywania i obróbki, możemy chronić nasze zdrowie przed potencjalnymi zagrożeniami związanymi z mikroplastikiem. Pamiętajmy, że nasze wybory mają znaczenie – dla nas samych i dla przyszłych pokoleń.